కోలాటం చాలా ప్రాచీనమైన కళ.కోలా అంటే కర్ర ఆట అనగా ఆడుట లేదా నృత్యం చెయ్యుట అని అర్ధం వస్తుంది.కోలాటం అనేది ఒక సాంప్రదాయక సామూహిక నృత్యం ముఖ్యంగా ఉత్సవాల సమయంలో ఈ కళని ప్రదర్శిస్తారు.ఈ నృత్యంలో ఇద్దరూ లేదా అంత కంటే ఎక్కువ మంది కర్రలు ధరించి పాటలను ఆలపిస్తూ లయబద్దంగా నృత్యం చేస్తూ ఒకరి కర్రని మరొకరు కొడుతూ చూట్టూ తిరుగుతారు.ఈ కోలాట బృందానికి ఒక నాయకుడు ఉంటాడు.ఆయననే గురువు అని అంటారు.ఈ వ్యక్తి మద్యలో ఉంటాడు.కోలాటంలో అవతలి వాని కర్రకొట్టు వానిని రాముడు అని అంటారు.కోలాటంలో 50 వరకూ కోపులు ఉన్నాయి.
కోలాటం భజన బృందంలో ఎక్కువగా స్త్రిలు,యుక్త వయస్సు వచ్చిన వారుంటారు.కోలాట బృందానికి సూచనలిచ్చే గురువు మరియు వాయిద్య కళాకారుల మద్యలో ఉండగా కోలాటం ఆడే సభ్యులు వృత్తాకారంలో ఉంటారు.గురువు చరణాన్ని పాడగా ఆ చరణాన్ని ఆందుకుని మిగతా సభ్యులు వృత్తాకారంలో తిరుగుతూ లయబద్దంగా ఒకరి కర్రని మరొకరు కొడుతూ పాడెదరు.కోలాటంలో ప్రతి పాటకీ"ఎత్తుగడ","ఉసి"మరియు "ముక్తాయింపు" ఉండును.
కోలాట భజన కేవలం మన రాష్ట్రంలోనే కాకుండా ఇతర రాష్ట్రాల్లో కూడా వివిధ పేర్లతో వ్యాపించి ఉంది.దీనిని గుజరాతీ భాషలో "దాండియా"అని రాజస్ధానిలో"గర్భ" అని అంటారు.ఈ కళ చాలా ప్రాచీనమైనదిగా లభ్యమయిన శిలాశాసనాల ద్వారా తెలుస్తుంది.స్త్రిలు కోలాటం ఆడుతున్నట్టు భారతదేశంలోని చాలా ప్రాచిన ఆలయాలపై శీల్పాలుగా చెక్కబడి ఉన్నాయి.అంతేకాకుండా ఈ కోలాటం నృత్యం గురించి తిక్కన,శ్రీనాధుడు వంటి కవులు తమ తమ రచనలల్లో ప్రాస్తావించాడు.అన్నమయ్య వేంకటేశ్వరుని ఆయన దేవేరులపై కోలాట నృత్యంపై అనేక సంకిర్తనలు రచించాడు.తిరుమల తిరుపతి దేవస్ధానం ఈ కళను రక్షించేందుకు కోలాటంపై ఆశక్తి కలవారికి శిక్షణ ఇచ్చి పలు గ్రామాల్లో కోలాట భజనలు నిర్వహింపచేస్తుంది.